19 Mayıs 2012 Cumartesi


TURMALİN
TURMALİN AYNI KİMYASAL YAPIYA SAHİP TÜM BİR MİNERAL AİLESİNE VERİLEN ADDIR.BAZI ÇEŞİTLERİ DEĞERLİ TAŞTIR,BAZILARI İSE ENDÜSTRİ DE KULLANILIR.

 
Turmalin çok güzel değerli taşlar yaratır.Ancak elektriksel özelliği onu aynı zamanda manamotre yapımında da en ideal taş olmasını sağlar.
Turmalin mücevherat ve süs eşya yapımında büyük ölçüde tercih edilen değerli bir taştır.Mekanik baskıya maruz kaldığında yüzeyinde elektrik yüklenir.Aynı etki tam tersi işlem uygulandığında da gerçekleşir.Elektrik yüklendiğinde mekanik basınç gösterir.Bu olay için kullanılan bilimsel terim “pizoelektrik”dir.Turmalin Kuvars gibi bir ucundan artı diğer ucundan ise eksi yüklenebilen pizoelektrik bir mineraldir.Bu özelliğinden dolayı Turmalin manometrelerin yapımında kullanılır.
Manometre,basınçtaki değişiklikleri ölçen bir alettir.tipik olarak normal oda ısısında sıvı olan civa metalinin bulunduğu bir U tüpüdür.basınçta ki değişiklikler tüpün üzerinde ki seviyelerle belirlenir.Bilinmeyen sıvının basıncı,sıvının ve civanın seviye farklılıklarını alarak ölçülebilir.Turmalin aynı zaman da derinlik ölçen aygıtlarda ve basınç değişikliklerini ölçen diğer çeşitli aletlerin yapımında kullanılır.Turmalinin renkli çeşitleri saydam ve kusursuz olduklarında değerli taş olarak kesilirler.Siyah skorl bir zamanlar matem taşı olarak kullanılırdı ama günümüzde değerli taş olarak değerini kaybetmiştir.

BÜYÜK AİLE
Turmalin;akroit,dravit,albeit,indikolit,rubelit ve skorlun da dahil olduğu büyük bir mineral grubunun aile adıdır.Akroit,aynı zamanda birçok renkte olabilecek elbaitin renksiz türüdür ve ender bulunur.Dravitler kahverenginin gölgelerini taşır,indikolit koyu mavi,rubalit pembe ve skorl siyah renktedir.Ailenin diğer üyeleri kahverengi buergeriti,kromodrovit(yeşil),siberit(lila-mavi) ve yuviti(siyah,kahverengi yada sarı-yeşil)içerir.Aynı zamanda yeşil,sarı ve iki rengi ayıran net çizgisi ile bir ucu pembe diğer ucu yeşil olan karpuz çeşidi de bulunmaktadır.Bu renk değişimleri Turmalinin kimyasal yapısında ki farklılıklardan kaynaklanır.Turmalin bor içeren çok komplike bir silikatdır.Skorl demir içerdiğinden dolayı siyahtır.Ayrıca dravit ve yuvit magnezyum,elbait ile lityum içerir.
ÖZELLİKLERKÖKENİ
Turmalin,silikat grubu minerallerinin bir üyesidir.Kompleks bir bor-silikatdır.Ama bununla beraber içinde ki elementler çok çeşitlilik gösterebilir.Her form,trigonal olan aynı temel kristalik yapıya sahip olur.Yüzeylerinde düz çizgileri vardır ve yuvarlanmış üçgenler gibi görünürler.Turmalin ağırdır,sudan 3 kat daha ağır olması ile ve mohs ölçeğinde ki 7-7,5 oranı ile sert sayılır.Feldsparı kesebilir,ancak kendisi topaz ile kesilebilir.Bütün Turmalin çeşitlerinin camsı bir parlaklığı vardır.Koyu çeşitlerinin 2 başlıca rengi vardır ve bunun bilimsel terimi “dikroizm”dir.Bazı koyu rubalitler zengin lifli yapıya sahiptir ve mikroskobik iç oyukları vardır.Bu kirlilikler kabaşon kesim sayesinde artırılan kedi gözü etkisi yaratır.Turmalin asitle çözülemez ve elbait gibi lityum zengini çeşitleri eritilemez.Turmalinin özellikle demir,magnezyum,alüminyum ve krom gibi kimyasal öğeleri mineralin yapısı içinde mükemmel bir biçimde birbiri ile değişebilir.Rubelitin renginin derinliği özgül ağırlığının oranına göre artış gösterebilir.Özgül ağırlık ne kadar fazla olursa Rubelit o kadar kırmızı olur ve satış değeri de artar.
Turmalin volkanik aktiviteler sonucunda oluşan granitler ve pegmatitler de,yapılarını ısı ve basıncın etkisi ile değiştiren kayalarda,suyun etkisi ile oluşan alüvyal tortularda gelişir.En ünlü renksiz Turmalin kaynakları A.B.d,Kaliforniya ve brezilyadır.Elbait orijinal olarak adını aldığı Elba Adasında keşfedilmiştir.Rubelit de Brezilya ile birlikte Burma,Madagaskar,Rusya Siberyası ve A.B.D de bulunur.Dravit ise Avusturya Drave Bölgesinde,Sri Lanka,Avustralya,Kanada,Meksika ve  A.B.D de çıkartılmaktadır.
BİLGİ DOSYASI
TURMALİN
  • Grubu                          : Silikat
  • Kristalik Sistem            : Trigonal
  • Kimyasal Formülü        : Na(Mg,fe,Li,Mn,Al)3Al6(BO3)Si6.O18(OH,F)4
  • Sertlik                          : 7-7,5
  • Yoğunluk                     : 3-3,2
  • Bölünüm                      : Belirsiz
  • Çatlama                       : Pürüzlüden konkodiale
  • Renk                           : Kırmızı,mavi,sarı,kahverengi,yeşil,siyah renksiz yada yarı renkli
  • Damar                         : Renksiz
  • Parlaklık                      : Camsı
  • Işınırlık                         : Yok

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder